ŞEKER HASTALIĞI (DİYABET) VE TEDAVİSİ
Mardin’in Kızıltepe ilçesinde sağlık hizmeti veren Özel İpekyolu Hastanesi Dahiliye (İç Hastalıkları) Uzm. Dr. Haydar Boynukara, halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet ile ilgili konuştu.
Diyabetin, kanda kan şekerinin düşmesini sağlayan insülin denilen hormonun düzeyinin yetersiz veya etkisinin az olması sonucu geliştiğini aktaran Dr. Boynukara, İnsülin hormonu yapıcı/anabolik bir hormon olduğundan eksikliği vücuttaki temel bütün olayları etkileyebildiğini belirtti.
Diyabetin ciddi komplikasyonları olan bir hastalık olduğunu ifade eden Boynukara, şöyle dedi:
“Kan şekeri yüksekliğine bağlı zaman içerisinde geri dönüşümü olmayan organ hasarlarına neden olmaktadır. Diyabeti sadece kan şekeri yüksekliği olarak düşünmek hastalar açısından büyük bir yanılgıdır. Çoğu zaman komplikasyon gelişmeden hastalar diyabeti ciddiye almamaktadır. Gelişen komplikasyonların geri dönüşümü-düzelme ihtimali zayıftır, kalıcı etki bırakır. Başta kalp damar sistemi, sinir sistemi, böbrek ve göz olmak üzere neredeyse bütün organ ve sistemler olumsuz etkilenmektedir. Diyabet hastalarının unutmaması gereken en önemli şey, bu hastalığın süregen ve ilerleyici olmasıdır. Kalıcı/süregen ve ilerleyici olduğundan düzenli tedavi ve kontrol/takip gerekmektedir.Şeker hastalığının birçok tipi vardır. En sık görüleni tip 1 ve tip 2’dir. Genel olarak en sık görüleni Tip 2 diyabettir. Tip 2 diyabet, genetik/aileseldir, çoğunlukla yetişkinlerde görülür. Bu hastalarda aile öyküsü önemlidir.
Diyabet için genetik dışında obezite/kilo fazlalığı, sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam en önemli risk faktörleridir. Diyabet, dünyada ve ülkemizde sağlıksız beslenme ve hareketsiz yaşam kaynaklı giderek artmaktadır. Diyabet hastalığı yaygınlığı ve tedavi maliyeti açısından bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Diyabet ve komplikasyonlarının tedavisi ülke ekonomisine de ciddi bir yük olduğundan toplumun ve hastaların eğitilmesi konusu önem arz etmektedir. Yapılan çalışmalarda iki kişiden birinin diyabeti olduğu halde bunun farkında olmadığı tespit edilmiştir.”
Boynukara, diyabet hastalığı oluşmasını engellemek/geciktirmek için yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
- Kilo vermek. Obez veya fazla kilolu iseniz normal kilonuza gelmeye çalışın,
- Hareket edin. Hareketsiz/sedanter yaşamdan kaçının. Günlük ortalama 30-40 dk tempolu yürüyüş yapabilirsiniz.
- Doğal beslenmeye dikkat edin,
- Beyaz ekmek yerine tam buğday ekmeği ya da kepekli ekmek tüketin, pirinç ve patatesli yemeklerden uzak durun ve çay-kahvenizi şekersiz için,
- Kırmızı et yerine beyaz et tüketin(özellikle balık tüketin),
- Katı yağlardan uzak durun,
- Stresten kaçının. Stres kan şekerini yükselten hormonlarımızı uyarır.
- Sigara ve alkol tüketiminden kaçının,
- Belli aralıklarla açlık kan şekerinizi ölçtürün. Prediyabeti(diyabete yatkınlık), gebelik şekeri, ailede diyabet öyküsü olanlar ve diyete rağmen kilo veremeyen obez kişiler yılda bir, diğerleri 3 yılda bir test yaptırmalıdır.
- Kaliteli ve yeterli uyuyun,
- Gün içinde az, sık sık yemek yiyin, ara öğün tüketin,
- Bol su tüketin,
- Doktorunuzun size önerdiği sürelerde kontrollerinizi yaptırın.
DİYABETİN TEDAVİSİ
Boynukara, son olarak, “Diyabet hastalığı olanların mutlaka doktor takibinde olması gerekir. Belirlenen düzenli aralıklarla kontrollerini yapması, uyarıları dikkate alması ve ilaçlarını düzenli kullanması gerekmektedir. Diyabet süregen/kronik bir hastalık olduğundan tedavisi ve takibi de ömür boyu devam eder.
Diyabet hastalığının temel tedavisi yaşam tarzı değişiklikleriyle başlar. Uygun diyet, egzersiz ve kilo vermek en önemli yaşam tarzı değişiklikleridir.
Ancak yaşam tarzı değişikliklerine rağmen kan şekeri yüksekliği devam eden hastalarda ağızdan alınan ilaçlar ve/veya insülin tedavisi uygulanabilir.
Diyabet tedavisi bireyselleştirilmelidir, yani tedavi kişiye özgü olmalıdır. Kişi açısından uyulabilir ve sürdürülebilir bir tedavi seçeneği belirlenmelidir.
Tedavi amacıyla önerilen ilaç dışı ürünlerin tıbbi olarak tedavide yeri yoktur. İlaç veya ilaç dışı ürünlerle diyabeti kalıcı olarak iyileştireceğini iddia edenlere hekim bile olsa itibar edilmemelidir. Diyabeti tamamen ortadan kaldıracak herhangi bir ilaç şu an için yoktur.
Not: Pankreasta halen insülin üretimi yeterli olan Tip2 Diyabetliler için metabolik cerrahi tedavisi şansı vardır. Bu konuda doktorunuzdan geniş bilgi alabilirsiniz” diye konuştu.
