Yaz Hastalıkları
Yaz hastalıkları, sıcak hava koşullarıyla ilişkili olarak ortaya çıkan çeşitli sağlık sorunlarını ifade eder. Yılın en sıcak mevsimi olan yaz aylarında, güneş ışığı, yüksek nem ve uzun süren dışarıda aktivitelerin bir kombinasyonuyla birlikte bazı özel sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu hastalıklar, cilt, solunum sistemi, sindirim sistemi ve sıvı dengesi gibi farklı vücut sistemlerini etkileyebilir.
Yaz mevsimi, sıcak hava, artan nem ve daha fazla açık havada zaman geçirme gibi faktörlerle birlikte bir dizi hastalığa yol açabilir.
İşte yaygın yaz hastalıklarından bazıları:
Havuz enfeksiyonları: Yaz aylarında havuzlara gitmek yaygın bir aktivitedir. Ancak havuz sularındaki bakteri ve parazitler bulaşıcı hastalıklara neden olabilir. Özellikle ishal, kulak enfeksiyonları ve mantar enfeksiyonları görülebilir.
Kırmızı Göz Hastalığı
kırmızı göz olarak nitelendirilen adeno viral konjoktivitin de sıcak havanın etkisiyle yazın gözlerde görülen enfeksiyonlara çoğunlukla bakteriler sebep olur. Özellikle pseudomonas adı verilen, klorda yaşayabilen ve havuz suyunda bulunabilen mikroplar göz enfeksiyonlarının en önemli nedenidir. Bulaştığı zaman göz katmanlarını delebilir, zamanında önlem alınmazsa, birkaç gün içerisinde görme kaybına sebep olabilir.
Adeno viral konjoktivitte olduğu gibi göz enfeksiyonlarına neden olan virüslerin de sıcak ve nemin etkisiyle kolaylıkla insandan insana damlacık, solunum salgıları ve temasla bulaşabilmektedir.
Korunmak için;
- Eller sık sık su ve sabunla yıkanmalı
- Eller göze dokundurulmamalı ve ovuşturulmama
- Havlular ortak kullanılmamalı, kişiye özel olmalı, su ve deterjanla yıkanmalıdır.
- Kağıt havlular tek kullanımlık olmalı ve atılmalıdır.
- Yastık kılıfı, gözlük, makyaj malzemesi, göz damlası veya merhemler de ortak kullanılmamalı.
Güneş yanıkları
Güneşin zararlı ultraviyole (UV) ışınlarına maruz kalmak ciltte kızarıklık, şişlik, yanma hissi ve kabarcıklara yol açabilir. Uzun süreli güneş maruziyeti cilt kanseri riskini artırabilir.
Güneş yanıklarının önlenebilmesi için öğle saatlerinde mümkün olduğunca güneş altında kalınmamalı, gölge alanlar tercih edilmeli ve açık havada bulunulan süreçte güneş kremleri, belirli aralıklarla yenilenerek kullanılmalıdır.
Güneş çarpması
Sıcak hava nedeniyle vücut sıcaklığının normalin üzerine çıkmasıyla ortaya çıkar. Baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk, hızlı nabız, kuru cilt, ateş gibi belirtilere neden olabilir.
Yüksek ateş, mide bulantısı ve kusma, istemsiz kas kasılmaları gibi belirtilerle kendini gösteren güneş çarpması, hayatı tehdit eden boyutlara ulaşabilir. Bu nedenle bu tablonun oluşmaması adına güneşin dike yakın açılarla yeryüzüne geldiği öğle saatleri başta olmak üzere hava sıcaklığının yüksek olduğu günlerde açık alanlarda fazla zaman geçirilmemesi gerekir.
Güneş lekeleri
Güneş kremi kullanımı, şapka takmak veya güneşli saatlerde dışarda dolaşmaktan kaçınmak gibi koruyucu önlemler almadan uzun süre korunmasız şekilde güneşe maruz kalmak, özellikle açık renkli tene sahip kişilerde güneş lekelerinin oluşumuna yol açabilir. Yüz, sırt, omuzlar ve kollarda yaygın olarak görülen güneş lekeleri istenmeyen bir görünüme sebep olur. Bu nedenle güneş lekelerinden korunmak adına düzenli olarak güneş koruyucu krem kullanılmalı, yaz aylarında güneşe uzun süre maruz kalmaktan kaçınılmalıdır.
Yaz gribi
Yaz aylarında gribal enfeksiyonlara yakalanma sıklığında büyük oranda azalma gözlense de yaz gribi adı verilen tablo, pek çok kişiyi etkileyebilir. Sıcaklığın yüksek olması nedeniyle bu aylarda grip, hayatı her zamankinden çok daha fazla zorlaştırabilir. Bu nedenle yaz aylarında klima ve vantilatör kullanımına dikkat etmek, çok soğuk su içmekten kaçınmak ve bulunulan ortamı düzenli olarak havalandırmak oldukça önemlidir.
Yaz depresyonu
Mevsimin, hava sıcaklıklarının, gece ve gündüz sürelerinin değişmesi bazı bireylerde duygu durum bozukluklarının oluşumuna sebebiyet verebilir. Bunun örneklerinden bir tanesi de yaz depresyonudur. Hava sıcaklığının da etkisiyle kişilerde moral bozukluğu, enerji düşüklüğü, herhangi bir etkinlik yapmaktan kaçınma gibi durumlarla kendini belli eden yaz depresyonu kişilerde hassasiyet, uyku bozukluğu ve anksiyete bozukluklarına neden olabilir ve psikolojik tedavi gerektirir.
İshal: Sıcak hava ve nemin etkisiyle besinler daha hızlı bozulabilir ve bakteri üremesi artabilir. Bu da ishale neden olabilir. İyi hijyen ve temiz su tüketimi önemlidir.
İsilik
Genellikle yaz aylarında görülen isilik, ter kanallarının tıkanması sonucunda ortaya çıkan, deride kızarıklık ve kabarcıklar şeklinde kendini belli eden bir deri hastalığıdır. Sıcak havalarda terlemeye bağlı olarak ortaya çıkar ve kaşıntıya sebebiyet verir. Çocuklarda daha yaygın olarak görülen isilik vücudun göğüs, karın, boyun, kol ve bacaklar gibi kıvrımlı bölgelerinde görülür. Genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşen isiliklerin uzun sürmesi durumunda hekime başvurmak gerekebilir.
Klima hastalığı
Yaz aylarında serinlemek için sıklıkla kullanılan klimalar, hava yolu ile bulaşan bazı mikroorganizmalar için uygun bir üreme ortamıdır. Lejyoner hastalığı olarak da bilinen klima hastalığı, zatürreye varabilen ciddi solunum yolu hastalıklarının oluşumuna yol açabilir. Özellikle bağışıklık sistemi güçlü olmayan kişileri kolaylıkla etkileyebilen bu hastalıktan korunabilmek adına klimaların temizlik ve bakımları düzenli olarak yaptırılmalıdır.
Gıda zehirlenmesi
Sıcak havalarda besinler daha çabuk bozulabilir. Yanlış depolama, hijyen kurallarına uyulmaması veya bozulmuş gıdaların tüketilmesi sonucunda gıda zehirlenmeleri meydana gelebilir. Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal gibi belirtiler görülebilir.
Böcek ısırıkları ve sokmaları:
Yaz mevsimi, böcek aktivitesinin arttığı bir dönemdir. Sivrisinekler, arılar, eşekarısı, kene gibi böceklerin ısırığı veya sokması sonucu alerjik reaksiyonlar, kaşıntı, şişlik ve enfeksiyonlar oluşabilir.
Alerjik reaksiyonlar: Polenlerin ve diğer alerjenlerin havada daha fazla bulunduğu bir dönem olan yaz mevsiminde alerjik reaksiyonlar artabilir. Gözlerde kaşıntı, burun akıntısı, hapşırma, deri döküntüleri gibi belirtiler görülebilir.
HASTALIKLARDAN KORUNMA ÖNERİLERİ
- Güneşte fazla kalmayın, aşırı sıcak ve havasız ortamlardan kaçının.
- Hijyeni ve güvenliği olmayan havuzları kullanmayın.
- Hiçbir sebze ve meyveyi yıkamadan tüketmeyin.
- Açıkta satılan gıdalara itibar etmeyin.
- Günde en az 2 litre su için.
- Ateş düşürücü ilaçları el altında bulundurun.
- Ellerinizi yıkayın
- Temiz su tüketin
- Gıdaları doğru şekilde saklayın ve pişirin
- Güneş koruyucu kullanın
- Uygun giysiler giyin
Uzm. Dr. Serdar Kalkan
